Ένα διαδικτυακό κανάλι με ταινίες slowmation για τις φυσικές επιστήμες
Άννα Λέτση και Φανή Σέρογλου
Οι φυσικές επιστήμες σε διαδικτυακά κανάλια
Στο κεφάλαιο αυτό ασχολούμαστε με την προβολή των φυσικών επιστημών στο διαδίκτυο και συγκεκριμένα, την προβολή τους σε διαδικτυακά κανάλια στο YouTube. Για αυτό το σκοπό, δημιουργήθηκε το διαδικτυακό κανάλι atlas movies ως μια προσπάθεια να μετατρέψει τις φυσικές επιστήμες, που συνήθως παρουσιάζονται στα προγράμματα σπουδών αυστηρές, άκαμπτες και βαρετές για τους νέους και τις νέες, σε ανοιχτή, φιλική και διαδραστική επικοινωνία που υποστηρίζεται από την αναπλαισίωση του περιεχομένου των φυσικών επιστημών μέσα από τις ψηφιακές αφηγήσεις που δημιουργούνται από παιδιά και εκπαιδευτικούς.
Επιλέγεται το YouTube καθώς φαίνεται να είναι ένας πολλά υποσχόμενος νέος κόσμος μάθησης. Παρέχει ένα φόρουμ σύνδεσης από όπου μπορούν να ενημερώνονται, να πληροφορούνται και να εμπνέουν άλλους ανθρώπους σε όλον τον κόσμο και λειτουργεί ως πλατφόρμα διανομής για δημιουργούς πρωτότυπου περιεχομένου. Το YouTube έχει γίνει σε περίπου μία δεκαετία, η πιο δημοφιλής δωρεάν ιστοσελίδα διαμοιρασμού βίντεο (πάνω από 800 εκατομμύρια χρήστες το μήνα) με περιεχόμενο που δημιουργείται και παράγεται από το χρήστη (http://www.youtube.com/yt/press/statistics). Στην έρευνα αυτή, λοιπόν, προσπαθούμε να χρησιμοποιήσουμε τις ευκαιρίες που προσφέρει το διαδίκτυο για να μπορέσουν οι φυσικές επιστήμες να επικοινωνήσουν με τους νέους ανθρώπους και να γεφυρώσουμε το φάσμα μεταξύ των νέων με τις φυσικές επιστήμες καλύπτοντας τα ενδιαφέροντα από τις διάφορες ηλικιακές ομάδες. Μέσα από την προβολή των φυσικών επιστημών στο διαδίκτυο και αξιοποιώντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τα πλεονεκτήματα των διαδικτυακών περιβαλλόντων μάθησης, προσπαθούμε να παρουσιάζουμε έννοιες και φαινόμενα των φυσικών επιστημών με ένα πιο κατανοητό, προσιτό, ευχάριστο και ελκυστικό τρόπο (Beagle 2000, Jones et al. 2002, Nummenmaa 2007).
Η προβολή των φυσικών επιστημών στο νέο κόσμο, τον κόσμο των υπερμέσων και των εφαρμογών (apps) και η δημιουργία ενός άνετου, ασφαλούς και ευέλικτου διαδραστικού περιβάλλοντος μάθησης για τους νέους και τις νέες, αποτελεί το πρώτο βήμα για την επικοινωνία των φυσικών επιστημών χρησιμοποιώντας μια γνώριμη, σύγχρονη και πολυτροπική γλώσσα που οι άνθρωποι χρησιμοποιούν και αποδέχονται (Wong et al. 2010, Jones & Cuthrell 2011). Η επιστημονική κοινότητα της διδακτικής των φυσικών επιστημών αποκτά μια νέα διάσταση όταν ερευνητές και ερευνήτριες, μελλοντικοί και εν ενεργεία εκπαιδευτικοί, μαθητές και μαθήτριες έχουν την ευκαιρία να έχουν μια φωνή σχετικά με το ποια επιστήμη εκτιμούν, να παρουσιάζουν τη δική τους οπτική για τις φυσικές επιστήμες και να εξερευνήσουν διάφορες μεθοδολογίες διδασκαλίας και μάθησης (Koulountzos & Seroglou 2007a, Koulountzos & Seroglou 2007b).
Για να πετύχουμε αυτό χρησιμοποιείται μια απλή τεχνική animation που ονομάζεται slowmation: δηλαδή μια αργή και απλή διαδοχή εικόνων που δημιουργεί την αίσθηση της κίνησης χρησιμοποιώντας μόνο δύο φωτογραφίες ανά δευτερόλεπτο. Το κανάλι περιλαμβάνει ταινίες slowmation που δημιουργήθηκαν από το 2012 σε ένα δημιουργικό περιβάλλον μάθησης, όπου έννοιες των φυσικών επιστημών συναντιούνται με την τέχνη, τη μουσική, την παιδεία, την κοινωνία, την ιστορία και τη φιλοσοφία της επιστήμης. Οι ταινίες slowmation του “atlas movies” έχουν σχεδιαστεί και αναπτυχθεί από παιδιά ηλικίας 4-12 ετών, μελλοντικούς και εν ενεργεία εκπαιδευτικούς, ερευνητές και ερευνήτριες στη διδακτική των φυσικών επιστημών.
Συνήθως, το εκπαιδευτικό υλικό για τη διδασκαλία των φυσικών επιστημών παράγεται από ειδικούς που αναπτύσσουν και σχεδιάζουν εκπαιδευτικό υλικό και από ειδικούς της διδακτικής των φυσικών επιστημών. Στην περίπτωσή μας, μη ειδικοί αναπτύσσουν εκπαιδευτικό υλικό που μιλά την ίδια γλώσσα (σχετικά με την επιστήμη, τις ΤΠΕ, το διαδίκτυο, την ηλικία, τα χόμπι) με τον πληθυσμό-στόχο (παιδιά και εκπαιδευτικοί). Παρ ‘όλα αυτά, οι ερευνητές των φυσικών επιστημών και οι σχεδιαστές εκπαιδευτικού υλικού μπορούν πραγματικά να επωφεληθούν από τη συμμετοχή τους σε αυτή την δημιουργική προσέγγιση μάθησης με τη χρήση slowmation, καθώς έρχονται να γνωρίζουν τα σημεία-κλειδιά που ξεκλειδώνουν τον τρόπο που τα παιδιά, οι εκπαιδευτικοί και οι μη ειδικοί πληθυσμοί αντιλαμβάνονται και κατανοούν τις φυσικές επιστήμες.
Μέσα από τις ταινίες slowmation αναδεικνύονται και παρουσιάζονται οι αφηρημένες έννοιες και θεωρίες των φυσικών επιστημών με ένα δημιουργικό και πρωτότυπο τρόπο, ενώ χρησιμοποιείται ένα φιλικό και απλό στη χρήση λογισμικό επεξεργασίας βίντεο και ήχου. Κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού και της ανάπτυξης των ταινιών slowmation, τα παιδιά και οι εκπαιδευτικοί έχουν την ευκαιρία να μάθουν καθώς αναπλαισιώνουν τη γνώση και αναπαριστούν έννοιες των φυσικών επιστημών για τη δημιουργία των δικών τους σεναρίων και ταινιών μικρού μήκους, έρχονται πρόσωπο με πρόσωπο με τα αδύνατα σημεία που αφορούν την κατανόηση των εννοιών των φυσικών επιστημών και προκειμένου να πραγματοποιηθεί το slowmation τους πρέπει να μελετήσουν, να συζητήσουν, να εντοπίσουν τις γκρίζες ζώνες κατανόησης των εννοιών και θεωριών των φυσικών επιστημών και να επιλύσουν τα εμπόδια αυτά για τη μάθηση.
Η δυναμική αυτού του δημιουργικού περιβάλλοντος μάθησης παράγει μια σειρά από ταινίες slowmation που έχουν αναρτηθεί στο κανάλι atlas movies και μπορούν να χρησιμεύσουν ως εκπαιδευτικό υλικό για τη διδασκαλία των φυσικών επιστημών, βοηθώντας τους μαθητές και τις μαθήτριες να κατανοήσουν τις αφηρημένες έννοιες των φυσικών επιστημών και τους μελλοντικούς και εν ενεργεία εκπαιδευτικούς να βελτιώσουν τις πρακτικές διδασκαλίας τους (Σέρογλου κ.ά. 2014α & 2014β).
Η αρχή και η επιτυχία του διαδικτυακού περιβάλλοντος YouTube
To YouTube σήμερα αποτελεί έναν από τους πιο δημοφιλής διαδικτυακούς τόπους που χαρακτηρίζεται από αμεσότητα, λειτουργικότητα, χρηστικότητα και αυθεντικότητα παρέχοντας στους χρήστες και στους επισκέπτες τους ευκαιρίες για ενημέρωση, μάθηση, ψυχαγωγία και επικοινωνία. Δίνοντας τη δυνατότητα αναζήτησης και αναπαραγωγής βίντεο, δημιουργεί κοινότητες ανθρώπων που μοιράζονται σκέψεις, ιδέες και συναισθήματα καθώς απολαμβάνουν ταινίες, μουσική, παρακολουθούν εκπομπές και διαδικτυακά μαθήματα, αναζητούν πληροφορίες και ενημερώνονται για τις τοπικές και παγκόσμιες εξελίξεις. Ξεκίνησε από τον Τσαντ Χάρλεϊ που ήταν σχεδιαστής και τους Στηβ Τσεν και Τζουντ Καρίμ που ήταν συμφοιτητές Πληροφορικής στο πανεπιστήμιο του Ιλινόις. Η ιδέα για τη δημιουργία του YouTube ήρθε σύμφωνα με τον Τσεν ύστερα από ένα πάρτι, ενώ ο Καρίμ ισχυρίζεται πως ένα ατυχές περιστατικό της Τζάνετ Τζάκσον πάνω στη σκηνή το 2004 και το τσουνάμι στον Ινδικό Ωκεανό αποτέλεσαν αφετηρία για την ανάπτυξη ενός διαδικτυακού ιστοτόπου όπου θα μπορούν να προβάλλονται και να διαμοιράζονται ταυτόχρονα βίντεο. Όποια κι αν ήταν η αφορμή το YouTube αναπτύχθηκε για την άμεση εύρεση, αναπαραγωγή και το διαμοιρασμό μεγάλου αριθμού βίντεο από έναν διαδικτυακό τόπο.
Το YouTube, λοιπόν, δημιουργείται στις 14 Φεβρουαρίου του 2005 χρηματοδοτούμενο από την Sequoia Capital ενώ το πρώτο βίντεο που ανέβηκε ήταν το Me at the zoo στις 23 Απριλίου του 2005, που δείχνει τον Τζουντ Καρίμ στο Diego Zoo San. Ένα χρόνο αργότερα χαρακτηρίζεται ως η εφεύρεση του 2006 από το περιοδικό Time. Στη συνέχεια, αγοράζεται από την Google και λειτουργεί ως θυγατρική της εδρεύοντας στο Σαν Μπρούνο της Καλιφόρνια. Σήμερα, η ιστοσελίδα του YouTube διατίθεται σε 75 χώρες και έχει μεταφραστεί σε 61 γλώσσες με περισσότερους από 1 δισεκατομμύριο χρήστες. Τα στατιστικά στοιχεία στην επίσημη ιστοσελίδα του YouTube αλλά και μέσω των Alexa και SimilarWeb (ανεξάρτητοι πάροχοι στατιστικών στοιχείων) το 2015 κατατάσσουν το YouTube τρίτη σε επισκεψιμότητα ιστοσελίδα στον κόσμο αναφέροντας χαρακτηριστικά πως κάθε λεπτό ανεβαίνουν 300 ώρες βίντεο και κάθε μέρα παρακολουθούνται εκατοντάδες εκατομμύρια ώρες βίντεο και δισεκατομμύρια προβολές βίντεο.
Περιεχόμενο του YouTube
Το περιεχόμενο του YouTube δημιουργείται από τους χρήστες που στο μεγαλύτερο μέρος είναι άτομα, επιχειρήσεις, οργανώσεις και μέσα μαζικής ενημέρωσης (π.χ. CBS, BBC, Vevo). Ωστόσο, όλοι και όλες μπορούν να βλέπουν τα ανεβασμένα βίντεο καθώς αυτά, στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι ελεύθερα για παρακολούθηση χωρίς συνδρομή άλλα υποστηρίζονται από διαφημίσεις. Αντίθετα, τα εγγεγραμμένα μέλη μπορούν να ανεβάζουν και να αποθηκεύουν βίντεο (με χρονικό όριο στη μεταφόρτωση), να σχολιάζουν, να βαθμολογήσουν και να αλληλεπιδράσουν με τους υπολοίπους χρήστες και χρήστριες. Φυσικά, οι όλοι και όλες ελέγχονται για παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων ήδη από το 2007.
Κανάλι YouTube
Στο περιβάλλον του YouTube καθένας και καθεμία μπορεί να έχει το δικό του κανάλι, δηλαδή, έναν προσωπικό χώρο που τον διαχειρίζεται όπως εκείνος/εκείνη επιθυμεί. Αυτός ο χώρος έχει συγκεκριμένο όνομα και διεύθυνση URL, περιλαμβάνει το εικονίδιο (εικόνα προφίλ), την εικόνα εξωφύλλου και το περιεχόμενο του καναλιού που αποτελείται από ψηφιακές ταινίες κατηγοριοποιημένα σε διάφορα playlists. Το κανάλι, λοιπόν, λειτουργεί ως μια έτοιμη πλατφόρμα με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και διαμορφώνεται από το χρήστη ανάλογα με το σκοπό που υπηρετεί και την προσωπική του αισθητική. Αυτό του δίνει τη δυνατότητα να δέχεται ανατροφοδότηση από τον κόσμο και να αλληλεπιδρά με το περιεχόμενο και τους διαχειριστές και τις διαχειρίστριες των άλλων καναλιών.
Σχεδιασμός και ανάπτυξη διαδικτυακού καναλιού atlas movies
Για να σχεδιαστεί και να αναπτυχθεί το διαδικτυακό κανάλι φυσικών επιστημών atlas movies ακολουθήθηκαν 5 στάδια – τα 4 από αυτά παρουσιάζονται στη συνέχεια
Στάδιο 1: Βιβλιογραφική επισκόπηση διαδικτυακών περιβαλλόντων μάθησης και εντοπισμός εκπαιδευτικών καναλιών στο YouTube
Για να μπορέσουμε να προβάλλουμε τις φυσικές επιστήμες στο διαδίκτυο θα πρέπει να μελετήσουμε τα υπάρχοντα διαδικτυακά περιβάλλοντα μάθησης ως προς τις σχεδιαστικές τους αρχές, την αισθητική τους, το διδακτικό περιεχόμενο και τις προοπτικές τους για αποτελεσματική μάθηση.
Θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς γιατί να επιλεγεί να χρησιμοποιηθεί ένα κανάλι στο YouTube για εκπαιδευτικούς σκοπούς;
Ένα αποτελεσματικό διαδικτυακό περιβάλλον ανάμεσα στ’ άλλα θα πρέπει να είναι καινοτόμο, εύχρηστο, ευέλικτο και διαδραστικό. Θα πρέπει να προσφέρει τη δυνατότητα στους χρήστες να χτίζουν γνώση, να δημιουργούν διδακτικό περιεχόμενο, να αλληλεπιδρούν με το υλικό και τα ευρήματα των υπολοίπων χρηστών. Με λίγα λόγια να συμμετέχουν ενεργά σε όλη αυτή τη μαθησιακή διαδικασία. Επιπλέον, το περιβάλλον αυτό θα πρέπει να είναι οικείο, ελκυστικό και αποδεκτό από τους πληθυσμούς στους οποίους απευθύνεται.
Ένα τέτοιο περιβάλλον είναι το YouTube:
– είναι δωρεάν
– είναι ευρέως γνωστό
– είναι αποδεκτό από μικρούς και μεγάλους
– είναι προσβάσιμο προς όλους και όλες
– προσφέρει ευκαιρίες για μάθηση (learnability)
– παρέχει τη δυνατότητα αλλαγής και βελτίωσης του περιεχομένου του καναλιού με βάση την άμεση ανατροφοδότηση που δέχεται
– ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες των ανθρώπων για επικοινωνία και ενημέρωση
– συνδέει και επικοινωνεί ανθρώπους από διαφορετικά σημεία του πλανήτη με διαφορετική γλώσσα, κουλτούρα και εκπαιδευτικές ανάγκες (πολυπολιτισμικότητα και συνεργατικότητα)
– το περιεχόμενό του είναι ψηφιακές ταινίες που χρησιμοποιούνται στο χώρο της εκπαίδευσης ως διδακτικό υλικό τις τελευταίες δεκαετίες.
Συγκεκριμένα, το YouTube δημιούργησε το 2009 το YouTube EDU, καθώς οι αυξημένες ανάγκες χρηστών και επισκεπτών για άμεση πληροφόρηση και μάθηση γρήγορα οδήγησαν στην ανάγκη ανάπτυξης ενός χώρου στο YouTube που συμπεριλαμβάνει όλα τα εκπαιδευτικά βίντεο. Σήμερα, φιλοξενεί πάνω από 700.000 εκπαιδευτικά βίντεο που δημιουργούνται από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς στην εκπαίδευση, όπως σχολεία της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, πανεπιστήμια, κολλέγια, φροντιστήρια, εκπαιδευτικούς, ερευνητές και ερευνήτριες, ΜΜΕ και επιχειρήσεις
Το περιεχόμενο των ψηφιακών ταινιών λειτουργεί άλλοτε ως διδακτικό υλικό (πειράματα, προσομοιώσεις, animation, βιογραφίες επιστημόνων κ.α.) και άλλοτε υπό τη μορφή εκπομπών και online μαθημάτων σε διάφορους τομείς της εκπαίδευσης. Έτσι, εκπαιδευτικοί και παιδιά μπορούν να βρίσκουν ότι ψάχνουν ή να ζητήσουν από τους χρήστες περαιτέρω πληροφορίες ή υλικό για οποιονδήποτε τομέα και βαθμίδα στην εκπαίδευση (http://edtechtimes.com/2015/01/07/youtube-education/).
Εκπαιδευτικά κανάλια στο YouTube EDU
Το YouTube δεν αυτοχαρακτηρίζεται απλώς ως μια πηγή πληροφοριών στο διαδίκτυο αλλά ως ένας ψηφιακός κόσμος, ένα διαδικτυακό περιβάλλον που παρέχει τις σύγχρονες προϋποθέσεις αυτών των εναλλακτικών και διαδραστικών περιβαλλόντων μάθησης. Ωστόσο, η χρήση διαδικτυακών περιβαλλόντων μάθησης, άρα και η χρήση του YouTube στην εκπαιδευτική διαδικασία χρειάζεται ένα μοντέλο διδακτικού σχεδιασμού.
Προς αυτή την κατεύθυνση, το ίδιο το YouTube προσφέρει δωρεάν μαθήματα υποστήριξης των χρηστών-εκπαιδευτικών παρέχοντας πλάνα διδασκαλίας, ιδέες για το περιεχόμενο του καναλιού και λύσεις στους προβληματισμούς των χρηστών για την αποτελεσματικότητα του καναλιού. Επιπρόσθετα, λόγω της μεγάλης απήχησης των εκπαιδευτικών καναλιών του YouTube, αρκετές εταιρίες προγραμματισμού, πληροφορικής και εκπαίδευσης παρέχουν οδηγούς χρήσης και επιτυχίας στο YouTube όπως τα εργαλεία EdPuzzle, Educreations, Zaption,Animoto & Creaza.
(http://edtechtimes.com/2015/01/07/youtube-education/, https://creatoracademy.withgoogle.com/page/lesson/education-channels?hl=el#yt-creators-strategies-1 , http://www.edudemic.com/about/ ).
Σε αυτό το κεφάλαιο παρουσιάζεται ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη ενός εκπαιδευτικού καναλιού για τις φυσικές επιστήμες στο YouTube. Ονομάστηκε atlas movies καθώς ανήκει στην ερευνητική ομάδα ATLAS του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με επιστημονική υπεύθυνη την αναπληρώτρια καθηγήτρια Φανή Σέρογλου και movies επειδή το περιεχόμενο του καναλιού αποτελείται από ταινίες μικρού μήκους. Η ερευνητική ομάδα ATLAS (A Teaching and Learning Approach for Science) μελετά και διερευνά εναλλακτικές προσεγγίσεις μάθησης στη διδακτική των φυσικών επιστημών και έτσι το κανάλι αναφέρεται σε ταινίες που χαρτογραφούν έννοιες, φαινόμενα και θεωρίες των φυσικών επιστημών και προβάλλουν την ιστορία και τη φύση των φυσικών επιστημών.
Αρχικά, ωστόσο, μελετήθηκαν τα υπάρχοντα γενικά εκπαιδευτικά κανάλια και στη συνέχεια, τα εκπαιδευτικά κανάλια φυσικών επιστημών ως προς συγκεκριμένους άξονες:
- περιεχόμενο των φυσικών επιστημών
- προβολή της φύσης των φυσικών επιστημών
- πληθυσμοί στους οποίους απευθύνονται
- τάσεις στο σχεδιασμό των καναλιών
- δημιουργία περιβαλλόντων επικοινωνίας
Εκπαιδευτικά κανάλια του YouTube
Το περιεχόμενο λοιπόν, καλύπτει το διδακτικό περιεχόμενο των φυσικών επιστημών στα διάφορα αναλυτικά προγράμματα σπουδών και επεκτείνεται πολύ περισσότερο στη θεματολογία του, στη καθημερινή χρήση τους και στις παγκόσμιες εξελίξεις που αφορούν την επιστήμη και τον άνθρωπο.
Ως προς την προβολή της φύσης των φυσικών επιστημών, φαίνεται πως οι επισκέπτες και οι επισκέπτριες θέλουν ψυχαγωγική, χιουμοριστική, διαφορετική και ανατρεπτική επιστήμη. Οι δημιουργοί των καναλιών που παθιάζονται με το αντικείμενό τους, που ταξιδεύουν σε όλο το πλανήτη κρατώντας μια κάμερα, που διερευνούν, επεξηγούν και αναζητούν όλα τα περίεργα φυσικά φαινόμενα ή αντικείμενα, αυτοί βρίσκουν και τη μεγαλύτερη απήχηση σε συνδρομητές και προβολές.
Αν λοιπόν, δεκαετίες πριν, η εικόνα του ανθρώπου της επιστήμης ήταν αυτή του ηλικιωμένου καυκάσιου άνδρα επιστήμονα ή σε κάποιες περιπτώσεις του τρελού επιστήμονα, αυτό συνεχίζει και). Οι επιστήμονες και η επιστημόνισσες είναι νέοι, φιλικοί και διασκεδαστικοί που ενδιαφέρονται για την σύνθεση της νέας γνώσης μέσα από τη χρήση πολλαπλών και διαφορετικών μεθοδολογιών.
Η εικόνα του επιστήμονα και της επιστημόνισσας
Παρουσιάζουν τις φυσικές επιστήμες με τη μορφή εκπομπών που δεν έχουν το παραδοσιακό εκπαιδευτικό χαρακτήρα σε διάφορα πλαίσια/περιβάλλοντα, ή με τη μορφή online μαθημάτων με έναν δάσκαλο ή μια δασκάλα που λύνει εξισώσεις και προβλήματα σε έναν πίνακα (προσέγγιση όχι και τόσο πετυχημένη και συνήθως έχει επισκεψιμότητα από μαθητές και μαθήτριες σε περιόδους σχολικών εξετάσεων.
Τα κανάλια απευθύνονται σε όλους και όλες. Σαφώς κάποια από αυτά εστιάζουν σε συγκεκριμένους πληθυσμούς. Αυτά είναι:
§ πανεπιστημιακά μαθήματα που απευθύνονται στους φοιτητές και στις φοιτήτριες ενός ή περισσοτέρων τμημάτων,
§ εκπαιδευτικοί που λύνουν ασκήσεις φυσικής και χημείας για το μαθητικό πληθυσμό,
§ παιδιά που δημιουργούν φυσικές επιστήμες και στοχεύουν σε μικρούς και μεγάλους φίλους των φυσικών επιστημών,
§ ομάδα ερευνητών και ψυχολόγων που απευθύνονται σε γονείς και εκπαιδευτικούς για την υποστήριξη (διδακτική, ψυχολογική) των παιδιών,
§ ομάδες γραφιστών και εκπαιδευτικών που δημιουργούν βίντεο – animation για έννοιες και φαινόμενα των φυσικών επιστημών που απευθύνονται σε παιδιά, στους γονείς τους, σε εκπαιδευτικούς και πολίτες
Η επιτυχία ωστόσο, του καναλιού έγκειται στο αν τελικά προσελκύονται οι πληθυσμοί στους οποίους απευθύνονται, κι αν ναι, σε τι βαθμό.
Ως προς τις τάσεις στο σχεδιασμό των καναλιών παρατηρείται μια ποικιλία τόσο στην πλατφόρμα του καναλιού όσο και στο ύφος του κάθε βίντεο. Σίγουρα οι διαχειριστές των καναλιών επιζητούν αυθεντικό και πρωτότυπο περιβάλλον, με χαρακτηριστικό εικονίδιο και εικόνα εξωφύλλου που αντικατοπτρίζει το είδος του καναλιού και των βίντεο που ακολουθούν. Ως προς το σχεδιασμό του κάθε βίντεο, σημαντικά στοιχεία θεωρούνται η καλή ποιότητα εικόνας και ήχου, η εισαγωγή του λογότυπου σε κάθε βίντεο που θα παραπέμπει άμεσα το καθένα στο συγκεκριμένο κανάλι και τα γραφιστικά στοιχεία (εφέ, ζωντανά και έντονα χρώματα, γρήγορη ή αργή ροή των εκπομπών/μαθημάτων, συνδυασμός διαφόρων τεχνικών δημιουργίας βίντεο). Τέλος, ένα κανάλι στο YouTube αν δεν προβάλλει διόδους επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης μέσω των παραγωγών και των συνδρομητών των καναλιών χάνει την ουσία του. Άρα, όσο περισσότερο επικοινωνεί κανείς με τους επισκέπτες του YouTube τόσο περισσότερο αποτελεσματικό είναι το κανάλι.
Για τη δημιουργία περιβαλλόντων επικοινωνίας ένα πρώτο βήμα είναι η διαχείριση του καναλιού. Τα κανάλια με τους περισσότερους συνδρομητές και επισκέπτες περιέχουν πολλά βίντεο, ανεβάζουν υλικό σε τακτά, προκαθορισμένα χρονικά διαστήματα για να γνωρίζουν οι συνδρομητές πότε θα ανέβει το επόμενο βίντεο. Κατηγοριοποιούν το περιεχόμενο με τρόπο που εύκολα μπορεί κανείς να περιηγηθεί στο κανάλι και να βρει αυτό που ψάχνει, δεν παρεκτρέπουν από το είδος και το στόχο του καναλιού τους. Για παράδειγμα, να υπάρχουν βίντεο με πειράματα και στη συνέχεια, κάποια τραγούδια γνωστών καλλιτεχνών ή βίντεο-ειδήσεις που δεν συσχετίζονται με το υπόλοιπο περιεχόμενο. Επίσης είναι πρωτότυπα στο περιεχόμενο και στον τρόπο παρουσίασής του. Αν είναι ενδιαφέρον, αν σε εντυπωσιάζει, σε προκαλεί να σχολιάσεις, να κοινοποιήσεις και να μοιραστείς τις ιδέες σου με τον δημιουργό του καναλιού και το κοινό.
Τα καλύτερα εκπαιδευτικά κανάλια σύμφωνα με την απήχηση που έχουν αλλά και με την κρίση κάποιων επιστημονικών ομάδων (όπως STEM) παρουσιάζουν δομή, οργάνωση, ευελιξία, πρωτοπορία και φυσικά χρηματοδοτούνται για να μπορούν να βελτιώνουν τις πρακτικές. Μελετώντας αυτά τα κανάλια βλέπουμε πόσο μαγικός, ζωντανός και όμορφος μπορεί να γίνει ο κόσμος της επιστήμης και γοητευτική η γνώση των φυσικών επιστημών. Ταξίδια στα πιο περίεργα και δύσβατα σημεία του πλανήτη, από την πιο ψηλή βουνοκορφή ως τα βάθη των ωκεανών, επικοινωνία και επαφή με ανθρώπους από όλο τον κόσμο, συνεντεύξεις με παιδιά, καθηγητές και καθηγήτριες, ερευνητές, προσομοιώσεις φαινομένων, παιχνίδια και διαδραστικές δραστηριότητες είναι μερικά μόνο χαρακτηριστικά τους.
Μελετώντας (μέχρι τον Νοέμβρης του 2016), αντίστοιχα ελληνικά κανάλια φυσικών επιστημών βλέπουμε πως υπάρχουν 49 κανάλια φυσικής, 12 κανάλια χημείας, 6 κανάλια βιολογίας, 10 στην αστρονομία και 3 στη γεωγραφία (η επισκόπηση έγινε με τις λέξεις κλειδιά: φυσική, φυσικές επιστήμες, χημεία, βιολογία, γεωγραφία, αστρονομία). Πολλά από αυτά ανήκουν σε φορείς της ιδιωτικής εκπαίδευσης (φροντιστήρια) ή σε εκπαιδευτικούς της δευτεροβάθμιας περισσότερο εκπαίδευσης. Παρά τις προσπάθειες που γίνονται για τα διαδικτυακά μαθήματα τα τελευταία χρόνια, τα ελληνικά κανάλια του YouTube επικεντρώνονται περισσότερο στη διδακτέα σχολική ύλη λειτουργώντας ως ένα δωρεάν φροντιστηριακό μάθημα φυσικών επιστημών.
Έτσι, δεν παρατηρείται έντονη πρωτοτυπία στο περιεχόμενο, στο σχεδιασμό και στη λειτουργία του καναλιού. Μεταφέροντας ένα σχολικό μάθημα στο YouTube δεν καθιστά το περιβάλλον πετυχημένο. Αντιθέτως, παρουσιάζει έλλειψη ζωντάνιας, επικοινωνίας, πρωτοτυπίας, ψυχαγωγίας και κατά συνέπεια απευθύνεται σε συγκεκριμένους πληθυσμούς (μαθητές και μαθήτριες) που θα επιλέξουν να επισκεφθούν το κανάλι για επεξηγηματικούς λόγους ορισμένων ενοτήτων για περαιτέρω κατανόηση. Είναι όμως αυτός ο σκοπός δημιουργίας και λειτουργίας ενός εκπαιδευτικού καναλιού στο διαδίκτυο;
Στάδιο 2: Προσδιορισμός των χαρακτηριστικών του καναλιού atlas movies
Στον αιώνα του επιστημονικού γραμματισμού το εύρος του περιεχομένου των φυσικών επιστημών, η αλληλεπίδραση των φυσικών επιστημών με την κοινωνία και η στάση που έχουμε προς αυτές απαιτούν φαντασία, καινοτομία και δημιουργικότητα. Άρα, η δημιουργία του καναλιού atlas movies θα πρέπει να οδεύει προς αυτή την κατεύθυνση, δηλαδή, τον γραμματισμό στις φυσικές επιστήμες για κάθε πολίτη, την παροχή σύγχρονων εκπαιδευτικών μεθόδων διδασκαλίας των φυσικών επιστημών προς τους εκπαιδευτικούς και τους ερευνητές της διδακτικής των φυσικών επιστημών και τον σχεδιασμό δημιουργικών και διαφοροποιημένων περιβαλλόντων μάθησης για τις φυσικές επιστήμες που είναι κατάλληλα και φιλικά για τα παιδιά. Οι παραπάνω πτυχές της φύσης και των σκοπών των καναλιών φυσικών επιστημών που αναδείχθηκαν μέσα από τη βιβλιογραφική επισκόπηση και τη μελέτη των καναλιών του YouTube λειτούργησαν επικουρικά στο προσδιορισμό των χαρακτηριστικών του καναλιού atlas movies. Συγκεκριμένες μεθοδολογικές ερωτήσεις διαμόρφωσαν τη δομή για το σχεδιασμό και την ανάπτυξη του atlas movies και παρουσιάζονται στη συνέχεια.
Τι και ποιο περιεχόμενο των φυσικών επιστημών θα παρουσιάζεται στο κανάλι;
Το κανάλι θα παρουσιάζει αφηρημένες έννοιες και φαινόμενα των φυσικών επιστημών (γνώση περιεχομένου) που αφορούν όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Επιπλέον, θα προβάλλει στοιχεία από την ιστορία και τη φιλοσοφία των φυσικών επιστημών, όπως για παράδειγμα τη ζωή και το έργο διαφόρων επιστημόνων και επιστημονισσών καθώς και την γνωστική εξέλιξη των φυσικών επιστημών κατά τη διάρκεια των αιώνων. Τέλος, θα προάγει τη φύση των φυσικών επιστημών, αναφερόμενο στο περιβάλλον που διαμορφώνονται οι φυσικές επιστήμες, στη σύνθεση και στις μεθοδολογίες που ακολουθούν, στην αλληλεπίδρασή τους με την κοινωνία και στις στάσεις και αξίες που καλλιεργούν.
Πώς μπορούμε να εντάξουμε τη φύση των φυσικών επιστημών στο κανάλι;
Το κανάλι δεν έχει τη μορφή online μαθημάτων διδασκαλίας των φυσικών επιστημών και επίλυσης αντίστοιχων προβλημάτων. Το περιεχόμενο θέλουμε να εστιάζει όχι μονάχα στις έννοιες των φυσικών επιστημών αλλά στην αναπλαισίωση αυτών των εννοιών με τη προβολή των κοινωνικών και πολιτικών παραγόντων που επιδρούν στο έργο των επιστημόνων και επιστημονισσών, των μεθοδολογικών και ερευνητικών επιλογών τους, των ιδεολογικών σκοπών που χαρακτηρίζουν τις φυσικές επιστήμες και της σχέσης της επιστήμης με τον άνθρωπο.
Πώς μπορούν οι πληθυσμοί στους οποίους απευθύνεται το κανάλι να προσεγγιστούν με φιλικό τρόπο;
Αυτό το κανάλι απευθύνεται σε νέους ανθρώπους, μαθητές και μαθήτριες, εφήβους, μελλοντικούς και εν ενεργεία εκπαιδευτικούς και ερευνητές της διδακτικής των φυσικών επιστημών. Για να τους προσελκύσουμε θα πρέπει το περιβάλλον εργασίας να είναι προσιτό, ευχάριστο και διαδραστικό καθώς επίσης και να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες εκπαιδευτικές τους ανάγκες. Το κανάλι πρέπει να ικανοποιεί τα προσωπικά τους ενδιαφέροντα και να δίνει τη δυνατότητα στους επισκέπτες και τις επισκέπτριες να εκφέρουν άποψη για το περιεχόμενο που θέλουν να βλέπουν, για το είδος των φυσικών επιστημών που θέλουν να μαθαίνουν. Επιπλέον, ο πληθυσμός – στόχος του καναλιού προσεγγίζεται μέσα από τη γνωστοποίηση του καναλιού σε σχολεία, σε εκπαιδευτικές εκδηλώσεις και σε άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Τι είδους εκπαιδευτικό υλικό θα φέρει το κανάλι;
Το κανάλι στο YouTube επιτρέπει τη μεταφόρτωση ψηφιακών ταινιών με τη μορφή βίντεο. Εμείς επιλέγουμε να δημιουργήσουμε ψηφιακές ταινίες μικρού μήκους με τη τεχνική του slowmation, δηλαδή, αργού animation, που δημιουργούνται από τα άτομα στους οποίους απευθύνεται (μαθητές και μαθήτριες, εφήβους, μελλοντικούς και εν ενεργεία εκπαιδευτικούς) και από τους δημιουργούς του καναλιού και την ερευνητική ομάδα ALTAS. Επιπλέον, και σε βάθος χρόνου, παράγονται βίντεο – εκπομπές από τους δημιουργούς του καναλιού, παιδιά και εφήβους που μιλούν, επικοινωνούν και διερευνούν τις φυσικές επιστήμες. Σκοπός του καναλιού είναι η διαρκής εξέλιξη και η διαφοροποίησή του ανάλογα με τις ανάγκες των συνδρομητών και του χώρου της διδακτικής των φυσικών επιστημών γενικότερα.
Πώς θα μπορούσαν παιδιά και εκπαιδευτικοί να συμμετέχουν στη δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού και στη δημιουργία του περιεχομένου του atlas movies;
Στόχος είναι να αναπτύξουμε ένα διαδικτυακό περιβάλλον όπου η γνώση παρουσιάζεται από τους μαθητευόμενους (learners) κι όχι από τον ειδικό (instructor). Δηλαδή, το περιεχόμενο του καναλιού να αποτελείται από τα προσωπικά έργα μαθητών και μαθητριών, φοιτητών και φοιτητριών, εκπαιδευτικών και λιγότερο από τους δημιουργούς τους καναλιού. Οι τελευταίοι αναλαμβάνουν ρόλο υποστηρικτή, διαχειριστή του παραγόμενου υλικού και συντονιστή λειτουργίας καναλιού. Οι παραγωγές του καναλιού αναπτύσσονται μέσα από εφαρμογές σε σχολεία, ακαδημαϊκά μαθήματα και σεμινάρια όπου συμμετέχουν εθελοντικά και διαλέγουν οι ίδιοι το θέμα το οποίο θα παρουσιάσουν στο κανάλι. Έτσι, όλοι οι συμμετέχοντες και όλες οι συμμετέχουσες νιώθουν πως ανήκουν σε μια κοινότητα μάθησης και πως αλληλεπιδρούν μεταξύ τους τόσο μέσα από την δια ζώσης επαφή, όσο και μέσα από το διαδικτυακό αυτό περιβάλλον μάθησης. Αυτή άλλωστε είναι και η φύση του ίδιου του YouTube: οι κατασκευαστές της ιστοσελίδας δεν παράγουν οι ίδιοι το υλικό του YouTube αλλά αφήνουν χώρους, δηλαδή, τα κανάλια όπου οι χρήστες δημιουργούν και δημοσιεύουν το περιεχόμενο που επιθυμούν να διαμοιραστούν με τον υπόλοιπο κόσμο. Κι αυτό θεωρούν οι ιδρυτές του YouTube ως κλειδί της επιτυχίας αυτής της πλατφόρμας καθώς παρέχει ελευθερία έκφρασης απόψεων, ενημέρωσης και προβολής ικανοτήτων των χρηστών και των χρηστριών όπως και όσο το επιθυμούν.
Πώς μπορεί να δημιουργηθεί μια συνεχής επικοινωνία με τα παιδιά και τους εκπαιδευτικούς ώστε να μελετηθεί η επίδραση του καναλιού στους επισκέπτες και τις επισκέπτριες;
Αρχές πετυχημένου καναλιού και ο βαθμός αποτελεσματικότητας ενός εκπαιδευτικού καναλιού στο YouTube δίνονται αναλυτικά στις ιστοσελίδες του:
§ https://creatoracademy.withgoogle.com/page/course/analytics-series?hl=el
§ https://creatoracademy.withgoogle.com/page/lesson/education-channels?hl=el#yt-creators-strategies-1
Καθώς το κανάλι δημιουργήθηκε πρόσφατα, θα πρέπει να δοθεί χρόνος να μελετηθεί η επιρροή που ασκεί στους επισκέπτες και δημιουργούς του περιεχομένου του καναλιού. Η αρχή γίνεται δημιουργώντας διόδους επικοινωνίας και γνωριμίας μεταξύ των συμμετεχόντων, αναδεικνύοντας τα ενδιαφέροντά τους και ακούγοντας τις ανησυχίες, τις απόψεις και τις προτάσεις τους. Ταυτόχρονα ποσοτικά και ποιοτικά ερευνητικά δεδομένα μας παρέχουν πλούσιο υλικό ανατροφοδότησης για συνεχή έλεγχο και εντείνουν τις προσπάθειες για βελτίωση της επικοινωνίας και διάδρασης των μελών του καναλιού.
Στάδιο 3: Σχεδιασμός και ανάπτυξη του καναλιού atlas movies
Το τρίτο στάδιο περιλαμβάνει τέσσερεις φάσεις σχεδιασμού και ανάπτυξης του καναλιού.
1η φάση: Διαμόρφωση των δομικών στοιχείων του καναλιού
Για την αρχική διαμόρφωση του καναλιού χρειάζεται το εικονίδιο του καναλιού, η εικόνα εξωφύλλου και ο λογότυπος του καναλιού. Αυτά αποτελούν και τα βασικά δομικά του στοιχεία. Έτσι, για το εικονίδιο του καναλιού επιλέγεται ένα σκούρο φόντο με λευκά γράμματα. Η γραμματοσειρά των γραμμάτων της λέξης “atlas” επιλέχθηκε να είναι στρογγυλά, με παιχνιδιάρικο ύφος για να συμφωνεί με το ύφος και το περιεχόμενο του καναλιού, ενώ το υπόβαθρο είναι ένα γεωμετρικό μοτίβο που αποτελείται από μπλε, ίσου μεγέθους, ορθογώνια σχήματα.
Ακολούθησε η σύνθεση της εικόνας εξωφύλλου του καναλιού, που αποτελείται από:
§ ένα πάζλ εικόνων από στιγμιότυπα των ταινιών slowmation που περιέχονται στις λίστες του καναλιού
§ την ονομασία του καναλιού “atlas movies” στοιχισμένο στο κέντρο της εικόνας να περιβάλλεται από τις εικόνες του πάζλ και να έχει την ίδια γραμματοσειρά και χρωματική διαβάθμιση με το εικονίδιο του καναλιού
§ το ίδιο μπλε γεωμετρικό μοτίβο υποβάθρου με το εικονίδιο.
Το εξώφυλλο σχεδιάστηκε έτσι ώστε να παραπέμπει σε ένα καλαίσθητο, ζωντανό, αστείο και διασκεδαστικό κανάλι και κάθε επισκέπτης να μπορεί να καταλαβαίνει άμεσα το είδος, το ύφος και το σκοπό του καναλιού. Η εικόνα αυτή αποτελεί και το λογότυπο του καναλιού.
Τέλος, δημιουργήθηκε ένα γρήγορο animation τεσσάρων δευτερολέπτων όπου συντίθενται οι φωτογραφίες από το λογότυπο του atlas movies (την εικόνα εξωφύλλου) συνοδευόμενες με ένα αστείο και παιχνιδιάρικο ήχο.
2η φάση: Επεξεργασία ταινιών σε πρόγραμμα επεξεργασίας βίντεο
Το μοντάζ των ταινιών είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα καθώς η ποιότητα των βίντεο ως προς το περιεχόμενο και την αισθητική τους θα καθορίζει και την αποτελεσματικότητα του καναλιού. Η ψηφιακή επιμέλεια της κάθε ταινίας στο κανάλι περιλαμβάνει την εισαγωγή του λογότυπου του καναλιού atlas movies. Κάθε βίντεο που μεταφορτώνεται θα πρέπει να έχει την προσωπική σφραγίδα του atlas ως λογότυπό. Επίσης γίνεται εκ νέου η παραγωγή ενός animation μικρού μήκους με τον τίτλο της ταινίας που εισάγει τον επισκέπτη άμεσα στο θέμα που διαπραγματεύεται η κάθε ταινία. Στη συνέχεια, μέσα από την τελική οπτικοακουστική επιμέλεια (editing) βελτιώνεται η ποιότητας της εικόνας και του ήχου από το πρωτότυπο υλικό και αυτό λειτουργεί θετικά στην καλή αισθητική των ταινιών του atlas movies. Τέλος, προστίθενται ή/και αφαιρούνται στοιχεία της ταινίας για να προβληθεί χωρίς παρανοήσεις το γνωσιακό περιεχόμενο της ταινίας. Για παράδειγμα, όταν σε κάποιο σημείο της ταινίας δεν είναι απόλυτα κατανοητή κάποια έννοια των φυσικών επιστημών ή χρειάζεται περαιτέρω ανάλυση, τότε επεμβαίνουμε σε αυτή με στόχο όχι την προσωπική παρεμβολή στο έργο του δημιουργού της ταινίας αλλά την καλύτερη ανάδειξή της στο κοινό του YouTube. Και φυσικά γίνεται προσεκτική επεξεργασία των τίτλων τέλους. Όπως και σε κάθε άλλη ταινία στους τίτλους τέλους εμφανίζονται όλοι και όλες που συνέβαλλαν στην παραγωγή και στην επιμέλειά της, δηλαδή:
§ οι δημιουργοί
§ οι επιμελητές και οι επιμελήτριες
§ ειδικές ευχαριστίες (για τις ταινίες που παράχθηκαν στα σχολεία, εισάγονται τα ονόματα των δασκάλων και των διευθυντών/-τριών)
§ η επιστημονική υπεύθυνη,
§ το τμήμα, η σχολή και το πανεπιστήμιο
§ η ερευνητική ομάδα
§ η ημερομηνία παραγωγής της ταινίας
Τα βήματα αυτά πραγματοποιούνται με την συνδυαστική χρήση κάποιων λογισμικών προγραμμάτων του υπολογιστή όπως:
Movie maker, σύνθεση και επεξεργασία βίντεο
Audacity, για παραγωγή και επεξεργασία ήχου
Adobe After Effects, για επεξεργασία και δημιουργία βίντεο
PowerPoint, για επεξεργασία εικόνων και δημιουργία βίντεο
PS Adobe Photoshop, για επεξεργασία εικόνων μορφής JPEG, PNG, TIFF & GIF
4η φάση: Εννέα playlists με ψηφιακές αφηγήσεις slowmation.
Ύστερα από την επιμέλεια των ταινιών, ακολουθεί η μεταφόρτωσή τους και η κατηγοριοποίησή τους. Επιλέχθηκε να δημιουργηθούν τρεις κύριες κατηγορίες playlists: οι εκπαιδευτικοί δημιουργούν, τα παιδιά δημιουργούν και playlists με προτεινόμενα βίντεο που παράγονται από ερευνητές της διδακτικής των φυσικών επιστημών. Μέχρι τον Μάη του 2017, δημιουργήθηκαν 9 λίστες ψηφιακών αφηγήσεων slowmation που παρουσιάζουν έννοιες και φαινόμενα των φυσικών επιστημών. Σε κάθε λίστα αναγράφονται οι ηλικίες (οι τάξεις του δημοτικού σχολείου) στις οποίες απευθύνονται οι ταινίες χωρίς ωστόσο να έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα για τους επισκέπτες και τις επισκέπτριες του καναλιού. Έτσι, μερικές playlists που έχουν διαμορφωθεί είναι οι ακόλουθες:
§ οι εκπαιδευτικοί δημιουργούν… για την α’ και β’ τάξη δημοτικού
§ οι εκπαιδευτικοί δημιουργούν… για την γ’ και δ’ τάξη δημοτικού
§ οι εκπαιδευτικοί δημιουργούν… για την ε’ και στ’ τάξη δημοτικού
§ οι εκπαιδευτικοί δημιουργούν… για τις επιστημόνισσες και το έργο τους
§ τα παιδιά δημιουργούν… για την α’ και β’ τάξη δημοτικού
§ τα παιδιά δημιουργούν… για την γ’ και δ’ τάξη δημοτικού
§ τα παιδιά δημιουργούν… για την ε’ και στ’ τάξη δημοτικού
§ τα παιδιά δημιουργούν… για τις επιστημόνισσες και το έργο τους
Η δημιουργία animation στην επεξεργασία των ψηφιακών αφηγήσεων
Στάδιο 4: Η δημιουργία των ψηφιακών αφηγήσεων slowmation και οι εφαρμογές που πραγματοποιήθηκαν
Η ψηφιακή αφήγηση με την τεχνική του slowmation είναι μια απλοποιημένη μορφή αργού animation που συντίθεται από εικόνα, ήχο και βίντεο. Η παραγωγή μιας ψηφιακής αφήγησης προϋποθέτει τη δημιουργική γραφή του σεναρίου, την κατασκευή των ηρώων, την διαμόρφωση των σκηνικών και την επιλογή και ηχογράφηση των διαλόγων και της μουσικής. Για τη σύνθεσή της χρειάζεται να στήνονται καρέ καρέ οι σκηνές της ιστορίας και να φωτογραφίζονται με συχνότητα 2 φωτογραφίες ανά δευτερόλεπτο ώστε να υπάρχει μια φυσική ροή μεταξύ της κίνησης των ηρώων, της μεταφοράς των σκηνικών και της ροής της αφήγησης και των διαλόγων.
Η αφήγηση μιας ιστορίας που εμπλέκει έννοιες από τις φυσικές επιστήμες αποτελεί ένα σημαντικό διδακτικό εργαλείο στα χέρια των εκπαιδευτικών καθώς μπορεί να ζωντανέψει τις έννοιες και τα φαινόμενα των φυσικών επιστημών δίνοντας σε αυτά μορφή, ήχο και νόημα. Η διαδικασία αυτή αποσκοπεί τόσο στην κατανόηση αφηρημένων εννοιών των φυσικών επιστημών όσο και στην προβολή των τρόπων που τα άτομα αντιλαμβάνονται τον κόσμο γύρω τους αφού η ταινία που παράγεται αποτελεί μια καταγραφή των όσων έχουν κατακτήσει (Houghton & Willows 1987, Kress et al. 2001, Newby 2009, Seroglou et al. 2008, Brown 2011, Piliouras et al. 2011, Papadopoulos & Seroglou 2012). Αυτή η δυναμική μορφή ανάπτυξης διδακτικού υλικού μπορεί να προσφέρει ένα δημιουργικό μαθησιακό περιβάλλον, καθώς δίνει την ευκαιρία να παράγει κανείς πρωτότυπες ταινίες, επιτρέποντάς εκπαιδευτικούς, φοιτητές και φοιτήτριες, μαθητές και μαθήτριες να έρθουν σε ουσιαστική επαφή με την εκάστοτε διδασκόμενη έννοια των φυσικών επιστημών συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην κατανόηση της φύσης των φυσικών επιστημών (Thagard 1992, Lemke, 2002, Hoban et al. 2007, Keast et al. 2010, Driver et al. 1996, Hodson 1998, Bruner 2004, Hadzigeorgiou 2006, Piliouras et al. 2011).
Ειδικότερα στην περίπτωσή μας, η τεχνική του slowmation (2 φωτογραφίες ανά δευτερόλεπτο) δίνει την ευκαιρία σε όσους και όσες την χρησιμοποιούν να παρουσιάσουν τις έννοιες των φυσικών επιστημών δίνοντας σε αυτές μορφή, σχήμα, ήχο και νόημα όπως αυτοί και αυτές το αντιλαμβάνονται ή/και με τον τρόπο που επιθυμούν να αλληλεπιδρούν μαθησιακά με τις έννοιες και τις θεωρίες των φυσικών επιστημών. Τα τελευταία τρία χρόνια έχουν πραγματοποιηθεί εφαρμογές σε σχολεία της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και σε νηπιαγωγεία, σε ακαδημαϊκά μαθήματα με τη μορφή εργαστηρίου σε μελλοντικούς φοιτητές και φοιτήτριες και επιμορφωτικά σεμινάρια σε εν ενεργεία εκπαιδευτικούς της προσχολικής και πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Αποσπάσματα από το βιβλίο:
Σέρογλου, Φ., Μαρκόπουλος, Ι. Ν., Aduriz-Bravo, A., Βουρλιάς, Κ., Γέντζη, Ε., Κουλούντζος, Β., Λέτση, Α., Πανάντσα, Ν., Παπαδόπουλος, Π., Τσαρσιώτου, Α. & Χατζίκου, Σ. (2017). Ανοίγοντας την επιστήμη στην κοινωνία. University Studio Press, Θεσσαλονίκη.
